واکسیناسیون یا Vaccination به معنای تزریق واکسن به افراد برای جلوگیری از بیماریهای خاص است. واکسنها شامل موادی هستند که به صورت مصنوعی تولید شدهاند و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر بیماریهای خاص میشوند. واکسنها معمولاً از موادی تشکیل شدهاند که شباهتی با عامل بیماری دارند، اما نسبت به آن ضعیفتر هستند و به همین دلیل میتوانند به عنوان یک محرک برای سیستم ایمنی بدن عمل کنند.
تلفظ Vaccinate به صورت /وَکْسِنِیت/ است.
استفاده از واکسنها به عنوان یکی از روشهای پیشگیری از بیماریها، در سطح جهانی بسیار رایج است. واکسنها به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در کنترل بیماریهای واگیردار شناخته شدهاند. این روش پیشگیری از بیماریها به دلیل کارآیی بالا، هزینه کمتر و عدم نیاز به درمان بیماری، به عنوان یکی از مهمترین روشهای پیشگیری در سطح جهانی مورد استفاده قرار میگیرد.
مترادف واکسیناسیون عبارتند از: سرم زدن، واکسینه کردن، واکسینه شدن، واکسیناسیون کردن.
متضاد واکسیناسیون عبارتند از: بیواکسینه، بیسرما، بیمصرف.
تاریخچه واکسیناسیون به قرن هفدهم بازمیگردد، زمانی که یک پزشک انگلیسی به نام ادوارد جنر به دنبال پیدا کردن یک راه برای جلوگیری از بیماری تبخال، از یک ماده به نام واریولا که از گاو گرفته شده بود، استفاده کرد. این روش پیشگیری از بیماری تبخال، به دلیل کارآیی بالا، به سرعت در سراسر جهان شناخته شد و به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در کنترل بیماریهای واگیردار شناخته شد.
اولین مورد استفاده از واکسیناسیون در ایران، در سال ۱۳۲۹ هجری شمسی (۱۹۵۰ میلادی) برای جلوگیری از بیماری تب برفک استفاده شد.
گرامر واکسیناسیون به عنوان یک اسم مفعول، از فعل واکسینه کردن به دست آمده است. به عنوان مثال: “او را به واکسیناسیون میفرستند تا از بیماری جلوگیری کند.”