تفاوت طرح کسب و کار و مدل کسب و کار از جمله مباحث مهم در زمینه مدیریت است که در اداره و راه اندازی یک کسب و کار بسیار حائز اهمیت میباشد. طرح کسب و کار به معنای نقشهی بلندمدت و استراتژیهایی است که برای تحقق اهداف کسب و کار در نظر گرفته میشود، در حالی که مدل کسب و کار به معنای روشها و راهبردهایی است که برای تولید و ارائه محصول یا خدمات به مشتریان استفاده میشود.
به عبارت دیگر، طرح کسب و کار به طور کلی مشخص میکند چه اهدافی برای کسب و کار تعیین شده است و چگونه این اهداف باید دستیابی شوند. این طرح شامل مواردی مانند بازارهدف، رقبا، قابلیتها و مزیتهای رقابتی، محصولات و خدمات ارائه شده، راهبردهای بازاریابی، ساختار سازمانی و منابع مورد نیاز برای تولید و ارائه محصول میباشد.
از سوی دیگر، مدل کسب و کار بیشتر به جزئیات عملکرد کسب و کار میپردازد و به شکل عملی بیان میکند چگونه کسب و کار درآمدزایی میکند و چگونه مشتریان خدمات و محصولات را دریافت میکنند. این مدل شامل مواردی مانند ساختار درآمدزایی، راههای تولید، توزیع محصول، روابط با مشتریان، چگونگی ارائهی خدمات پس از فروش و همچنین مدیریت هزینهها و سودآوری است.
از این رو، طرح کسب و کار بیشتر در بخش استراتژیک و طرحریزی بلندمدت کسب و کار تأکید دارد، در حالی که مدل کسب و کار بیشتر در بخش عملیاتی و عملکرد روزمره کسب و کار تأثیرگذار است. همچنین، طرح کسب و کار بر مسیر و راهبرد کسب و کار تأثیر میگذارد، در حالی که مدل کسب و کار بر روشها و عملکرد کسب و کار تأثیر میگذارد.
بنابراین، در طراحی و مدیریت یک کسب و کار موفق و پایدار، هم طرح کسب و کار و هم مدل کسب و کار نقش مهمی ایفا میکنند و باید به طور همزمان و بهطور یکپارچه در نظر گرفته شوند.